کوره و انواع آن

آشنایی با انواع کوره آهک پزی
پختن اهک درقدیم درکوره هایی باطاقی ازسنگ اهک وجایگاهی درزیرکوره صورت میگرفت .کوره
راازسنگ اهک پر میکردندوسپس سوخت رادران قرارداده وچهارشبانه روزپشت سرهم به سنگ اهک
گرمامیدادندتابپزد .اهک بدست امده اهک زود گیربوده که ازنظرشیمیایی درحقیقت این نوع سنگ اهک،
کربنات کلسیمی است که دراثرحرارت به اکسید کلسیم تبدیل شده است .
کاربرد ملات اهک درساختمانهای سنگی واجری به عنوان ملات ونیزدر روکشی دیوارها اززمان اشکانیان
معمول بوده است واین نوع استفاده ازاهک درزمان ساسانیان نیزادامه یافته است .
مردمان قدیم ویژگی های شیمیایی ومکانیکی اهک وامیختن انراباسایرموادبه خوبی میشناختند .انان با تجربه ای
که بدست اورده بودنددریافتن که چگونه میتوان با آمیختن خاک رس با اهک ودیگرمواد،مصالحی مقاوم
وغیرقابل نفوذ ساخت.
الف)کوره تنوری
کوره تنوری (چاهی) قدیمی ترین نوع کوره اهک پزی درایران است.دراین کوره جای سنگ اهک واتش
ثابت است ودرجه حرارت در همه جای کوره یکسان نیست وجنس اهکی که دراین کوره پخته میشود همگن
نمیباشد،گذشته ازاین هنگام سرد شدن گرمای اهک پخته گم میگردد لذاکاربری این نوع کوره ها برا پختن
اهک کم میباشد
ب)کوره حلقه ای

این نوع کوره برای پختن اهک کاربری فراوانی داردوروند کاران درحقیقت شبیه کوره های اجرپزی
میباشد.دراین کوره لاشه یا قلوه سنگ اهکی را با30درصد فضای خالی می چینند ،به گونه ای که شعله اتش
ازلای سنگ ها به بالا زبانه بکشد به طوری که همه سنگ هاتحت تاثیرشعله اتش قرارگرفته وبپزند.
ج)کوره ایستاده
بیشتربرای تهیه اهک صنایع بزرگ ازقبیل صنایع فلزی،صنایع پتروشیمی،صنایع قندو
شکر،پلایشگاههاوغیره…بکارمیرود.دراین نوع کوره هاسنگ اهک های خردشده تحت سایزمشخصی ازقسمت
بالایی کوره بارگیری وسپس ازقسمت پایین یا ازمناطق کناری (درکوره های پیشرفته:دارای سه منطقه پخت
،قسمت پیش گرمکن وپیش سرد کن میباشد)تحت حرارت با سوخت هایی مانند ذغال سنگ،کک،سوخت
مایع یا گازی قرارمیگیرند این نوع کوره هاتا 150تن درروزهم میتوانند ظرفیت تولید باکیفیت بالا را داشته
باشند
د)کوره گردنده خفته(دوار)
این نوع کوره ها برای تولید اهک درظرفیت بالا استفاده میشود وعملکرد انهامانند کوره های سیمان پزی است
اما گرمای ان شدت بالایی ندارد.سنگ اهک به کوره ریخته شده واهک کلوخه یازنده ازکوره بیرون میریزد.

 کورههای ثابت و غیر پیوسته :در این کورهها که به روش سنتی کار میکنند، خردههای سنگ آهک را در

اندازههای تقریبی 1۳ سانتیمتر روی هم میچینند و سطح آن را با کاه گل میپوشانند. سپس از قسمت پایین با

9

کمک سوخت )بوته ، چوب ، زغال یا نفت سیاه( تا دمای 1۳۳۳ درجه سانتیگراد به آن گرما میدهند، پس از زمان

معینی گرما دادن را قطع کرده ، بعد از آنکه کوره سرد شد، آهک زنده حاصل را خارج میکنند )چون در زمان

خالی کردن ، آهک کوره کار نمیکند، از اینرو ، آن را کوره ثابت و غیر پیوسته میگویند(

 کورههای مکانیکی و پیوسته :این کورهها نیز انواع مختلف دارند .کوره آلبرگ که در قسمت پایین آن ،

شبکه فلزی ضخیمی تعبیه شده است و بر روی آن ، مخلوط زغال )بهعنوان سوخت( و سنگ آهک را قرار میدهند.

گرمای سوختن زغال ، دمای کوره را باال میبرد و سنگ آهک را تجزیه و به آهک تبدیل میکند. آهک حاصل از

پایین شبکه فلزی و گاز دیاکسید کربن نیز از باالی کوره خارج میشود. عیب عمده استفاده از این نوع کوره آن

است که مقداری خاکستر زغال در آهک وارد میشود. بازدهی این روش بین 1۸ تا 1۰ تن آهک در روز است .

 کوره شماتولا : این کوره شبیه کوره آلبرگ است، با این تفاوت که قسمت آتشدان آن در خارج از محفظه

کوره قرار دارد و از اینرو ، عیب مخلوط شدن آهک با خاکستر زغال را ندارند .

 کورههای گردان : این کورهها مشابه کوره پخت سیمان هستند. بازدهی این نوع کورهها از انواع دیگر باالتر

است.